Vertrouwenspersoon Vertrouwenspersoon

Vertrouwenspersoon voor onze gemeente is de heer Ton Wintels, telefoon 06-48528149, e-mail t.wintels@dehoop.org

Ton Wintels heeft naast psychologie ook bedrijfskunde gestudeerd met specialisatie in Leiderschap, Management en Bestuur. Hij is (co)auteur van het boek ‘Macht en Manipulatie…toch niet onder christelijke leiders?!’ (2004). Vanaf april 2020 is hij werkzaam bij De Hoop te Dordrecht.

Het streven is om spoedig ook een vrouwelijke vertrouwenspersoon aan te stellen. Tot die tijd kan Ton Wintels vanuit zijn eigen netwerk een vrouwelijke vertrouwenspersoon benaderen.

Onderstaand zijn de taken van de vertrouwenspersoon en de meldprocedure beschreven.

Beleid veilige kerk, aanstelling en taak vertrouwenspersonen, meldprotocol.

Door de kerkenraden van de Gereformeerde kerk van Sleeuwijk en Woudrichem en de Hervormde Gemeente Sleeuwijk zijn eind 2023 het beleid Veilige kerk en de gedragscode en Omgangsregels vastgesteld die binnen de beide kerken van toepassing zijn. Met dit document worden de aanstelling en taak van vertrouwenspersonen geregeld alsmede het meldprotocol. Het bestaat uit de volgende onderdelen:

  1. Informatie over achtergrond en context voor kerkelijke gemeenten waar vertrouwenspersonen worden aangesteld.
  2. Over de aanstelling en inzet van vertrouwenspersonen.
  3. Het profiel en de taken van de vertrouwenspersonen.
  4. Meldprotocol als handreiking voor vertrouwenspersonen bij melding.
  5. De overeenkomst van opdracht voor de eerste aan te stellen vertrouwenspersoon. NB: het streven is twee vertrouwenspersonen aan te stellen, één vrouwelijk persoon en één mannelijk persoon. Op dit moment (maart 2024) is het gelukt één mannelijke vertrouwenspersoon te vinden en aan te stellen. In de Overeenkomst van opdracht voor hem is in onderdeel 5 lid 4 geregeld hoe gehandeld wordt zolang er nog geen vrouwelijke vertrouwenspersoon is aangesteld, maar als een klacht gezien de aard en de problematiek beter door een vrouwelijk persoon kan worden opgepakt. Als later een tweede vrouwelijke vertrouwenspersoon wordt aangesteld, wordt de overeenkomst en opdracht voor haar als onderdeel 6 aan dit document toegevoegd. Ook hierin trekken Gereformeerde kerk van Sleeuwijk en Woudrichem en de Hervormde Gemeente Sleeuwijk samen op. Er is daarbij de keuze gemaakt om vertrouwenspersonen buiten de eigen gemeenten te werven en aan te stellen. Vertrouwenspersonen kunnen zo optimaal onafhankelijk werken en hopelijk is de meldingsdrempel op deze manier zo laag mogelijk.
1. Informatie: achtergrond en context
De Protestantse Kerk in Nederland wil een veilige kerk zijn; een plaats waar mensen in vrijheid en vertrouwen samenkomen om hun geloof gestalte te geven. Dat betekent een gemeenschap zonder (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, intimidatie of dreiging. Het (blijven) werken aan een veilige gemeenschap is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat houdt in dat de leden elkaar met respect behandelen. Dat degenen die speciale taken en opdrachten (ambten) vervullen zich bewust zijn van hun positie en onderkennen dat machtsverschillen in de omgang met anderen een rol kunnen spelen. Dat geldt voor zowel professionals als vrijwilligers. De leiding van elke gemeente dient zich bewust te zijn van het feit dat een veilige kerk vraagt om plaatselijk beleid en uitvoering daarvan in de praktijk. Een belangrijk element is werk maken van preventie. Dat bestaat uit: doordacht vrijwilligersbeleid, de aanstelling van vertrouwenspersonen in een gemeente en de introductie van de VOG. De landelijke kerk biedt een aantal handreikingen aan ter ondersteuning van effectief preventiebeleid.

De kerkenraden van de Gereformeerde kerk van Sleeuwijk en Woudrichem en de Hervormde Gemeente Sleeuwijk hebben zoals aangeven inmiddels beleid vastgesteld met betrekking tot Veilige kerk.

2. Over aanstelling en inzet van vertrouwenspersonen
Het is van belang dat vertrouwenspersonen bekend zijn met de gemeente, zodat ze weten hoe het kerkelijk leven in elkaar steekt. Ze behoren niet (meer) tot de kring van kerkenraad en/of taakdragers, ze vrij en onafhankelijk kunnen handelen. Dat komt hun betrouwbaarheid voor kerkleden die contact willen zoeken ten goede. Dienstdoende predikanten komen daarom niet in aanmerking voor deze functie. Sommige kerkleden zijn door hun professie extra bekend met het thema 'sociale veiligheid', zoals mensen in het onderwijs, de zorg of andere vormen van dienstverlening. Dat kan een voordeel zijn. Vertrouwenspersonen werken in opdracht van, maar niet namens de kerkenraad. Zij kunnen dan ook onafhankelijk van de kerkenraad handelen. De kerkenraad voert een transparante wervings- en selectieprocedure voor deze functie. Vervolgens wordt een overeenkomst van opdracht voor deze taak afgesloten (zie thans onderdeel 5 en later onderdeel 6). In de overeenkomst worden ook afspraken gemaakt over op declaratiebasis te vergoeden kosten, waaronder reis- en trainingskosten. De vertrouwenspersonen verklaren zich door de acceptatie van hun functie akkoord met de inhoud van de gedragscode en overhandigen bij de start van hun werk een VOG aan de kerkenraad. In de regel zijn er twee vertrouwenspersonen, een vrouw en een man. Gemeenteleden hebben dan een keuze wie ze willen benaderen. De vertrouwenspersonen hebben iemand om mee te overleggen en samen te werken. De vertrouwenspersonen werken met het meldprotocol (zie onder 4) en volgen waar nodig de beschikbare handreikingen zoals het Protocol voor gemeenten die worden geconfronteerd met (seksueel) misbruik in pastorale en gezagsrelaties van het meldpunt SMPR. Gemeenteleden kunnen bij vertrouwenspersonen terecht met hun verhaal, vragen, vermoedens en meldingen. Afhankelijk van de situatie kunnen vertrouwenspersonen doorverwijzen, en de melder bijstaan in gesprekken met anderen en bij eventuele aangiftes en procedures die daarop volgen. Zij doen niet aan waarheidsvinding en gaan niet zelf op onderzoek uit. De vertrouwenspersonen treden in deze rol niet op als therapeut, mediator, pastoraal medewerker of advocaat. Zij staan naast het gemeentelid dat zich bij hen meldt, hebben een luisterende taak en ondersteunen de betreffende persoon. Vertrouwenspersonen kunnen bij vermoedens van misbruik binnen de gemeente ook zelf proactief iemand benaderen. Vertrouwenspersonen houden zich aan de landelijke regels over situaties waarin een meldingsplicht bestaat.

Vertrouwenspersonen kunnen benaderd worden door gemeenteleden naar aanleiding van ervaringen of vermoedens m.b.t. (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, intimidatie of dreiging door gemeenteleden. Voor alle andere zaken kunnen gemeenteleden bij de kerkenraad terecht. Als een gemeentelid zich met zulke andere zaken bij een vertrouwenspersoon meldt zonder dat er ervaringen of vermoedens zijn van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, intimidatie of dreiging, wijst de vertrouwenspersoon het gemeentelid door naar de kerkenraad.

Vertrouwenspersonen vragen in de gemeente op beleids- en uitvoerend niveau met regelmaat aandacht voor preventie tegen grensoverschrijdend gedrag en zijn alert op de uitvoering van het beleid van de kerkenraad op dit terrein.

3. Profiel en taken van de vertrouwenspersonen.
Bij het profiel van vertrouwenspersonen spelen de volgende elementen een rol:

Kennis en vaardigheden:
  • hbo of wo werk- en denkniveau
  • professionele gespreksvaardigheden
  • in staat tot geheimhouding, ook tegen de melder over eventuele andere casuïstiek
  • in staat te bepalen wanneer de grenzen van de eigen taak bereikt zijn en kunnen doorverwijzen
  • aantoonbare kennis van de problematiek van machtsmisbruik (na volgen van scholing)
  • kennis van de sociale kaart, waaronder Meldpunt SMPR, Veilig Thuis, procedure bij de politie
  • kennis van de kerk (cultuur en structuur)
Persoonlijke kenmerken:
  • communicatief vaardig
  • integere en evenwichtige persoonlijkheid
  • luisterende en respectvolle houding
  • empathisch vermogen
  • betrouwbaar
  • onbevooroordeeld, open en neutraal
  • inzicht in eigen handelen en reflectief
  • kan flexibel inspelen op wisselende situaties
  • kan grenzen stellen aan wat een ander mag verwachten en kan verwachtingen hanteren
  • zo mogelijk lid van de Protestantse Kerk in Nederland en anders van een andere Protestantse kerk

Voorlichting en preventie:

  • zichtbaar zijn in de gemeente (middels kerkblad en website) en voor taak-en ambtsdragers van de gemeenten
  • aanjager zijn van het gesprek over ‘veilige gemeente’ op verschillende niveaus van het kerkenwerk.

Signaleren:

  • alert zijn op en goed luisteren naar signalen uit de gemeenten van mogelijk misbruik/grensoverschrijdend gedrag
  • eerste aanspreekpunt en luisterende steun voor mensen uit de gemeenten die in vertrouwen iets kwijt willen over wat nu speelt of in het verleden heeft afgespeeld aan grensoverschrijdend gedrag
  • meedenken met de melder over eventuele aangiftes en/of procedures die daarop volgen en de melder daarin begeleiden
  • op verzoek en met instemming van de melder deze in bijzondere omstandigheden vertegenwoordigen
  • melders en anderen adviseren over mogelijke vervolgtrajecten
  • handelen volgens de protocollen en advies vragen bij het Meldpunt SMPR
  • Vertrouwenspersonen houden zich aan de landelijke regels over situaties waarin een meldingsplicht bestaat
  • zo nodig wijzen op pastorale, psychologische, maatschappelijke (Veilig Thuis, Slachtofferhulp, Bureau Jeugdzorg, plaatselijk maatschappelijk werk) kerkelijke (kerkelijk meldpunt SMPR) of juridische hulp (bijv. advocaat via Langzs).
Persoonlijke ontwikkeling en beleidsaanbevelingen op basis van ervaringen en analyse:
  • volgen van relevante cursussen, bijwonen van (regionale) intervisiebijeenkomsten, studiedagen en vergelijkbare bijeenkomsten
  • bijhouden van een persoonlijke registratie
  • vanuit deze registratie jaarlijks rapporteren aan de kerkenraad waarbij omstandigheden en personen onherkenbaar zijn en waarbij de rapportage is voorzien van een analyse en zo nodig beleidsaanbevelingen.
4. Meldprotocol als handreiking voor vertrouwenspersonen bij een melding van grensoverschrijdend gedrag.
Hieronder wordt beschreven hoe vertrouwenspersonen met een melding kunnen omgaan:

Mogelijke signalen (wees zorgvuldig, niet alles duidt op grensoverschrijdend gedrag:
  • iemand wil niet meer met een activiteit meedoen en wil niet aangeven waarom
  • iemand wil niet meer met een persoon te maken hebben en wil niet aangeven waarom
  • iemand krijgt erg veel aandacht van iemand met een specifieke taak in de gemeente
  • iemand zondert zich regelmatig af met een ander gemeentelid
  • iemand wil graag alleen de crèche of een andere kinder- of jeugdactiviteit leiden
  • iemand praat vaak over onderwerpen die met seks te maken hebben.
Belangrijk is in ieder geval om ook naar je intuïtie te luisteren. Heb je duidelijke twijfels, spreek die dan uit.
NB: wij hanteren het meldprotocol van de PKN.

Onderstaande is het meldprotocol van de PKN van eind 2023; als er een nieuwe versie komt wordt deze in dit document ingepast.
Waar wettelijke regels anders zijn dan dit protocol, worden de wettelijke regels gevolgd.


5. Overeenkomst van opdracht m.b.t. de eerste vertrouwenspersoon, Ton Wintels

Vooraf
De Protestantse Kerk in Nederland wil een veilige kerk zijn; een plaats waar mensen in vrijheid en vertrouwen samenkomen om hun geloof gestalte te geven. Onze beide kerkgemeenschappen onderschrijven dit uitgangspunt. Daarom hebben de beide kerkenraden preventiebeleid in het kader van 'veilige gemeente' opgesteld. Tot dit beleid behoort het aanstellen van vertrouwenspersonen.
 
  1. De Gereformeerde kerk van Sleeuwijk en Woudrichem en de Hervormde Gemeente Sleeuwijk verklaren hierbij dat ze voor hun kerkgemeenschap de volgende persoon als vertrouwenspersoon hebben aangesteld en dat ze zullen voldoen aan alle daaruit vloeiende verplichtingen, zoals vastgesteld in de regelgeving van de Protestantse Kerk.
  2. Als vertrouwenspersoon wordt aangesteld Ton Wintels te Dordrecht.
  3. De vertrouwenspersoon verklaart dat hij als vertrouwenspersoon wil optreden overeenkomstig de aanwijzingen in het profiel van de vertrouwenspersoon.
  4. De vertrouwenspersoon verklaart de werkzaamheden in overleg en afstemming met de eventuele andere vertrouwenspersoon te verrichten met wie dezelfde overeenkomst van opdracht wordt aangegaan. Het streven is om spoedig ook een vrouwelijke vertrouwenspersoon aan te stellen via het aanbod van de Classis. Zolang dat nog niet is gelukt omdat het aanbod van de Classis nog niet operationeel is of er binnen het aanbod van de Classis geen voor onze gemeenten geschikte persoon is gevonden, geldt de volgende afspraak: Als iemand contact opneemt met de vertrouwenspersoon, maar het gesprek gezien de aard van de problematiek liever met een vrouwelijk persoon voert, dan heeft Ton Wintels de ruimte om de gesprekken door een door hem aan te zoeken vrouwelijk persoon te laten voeren. Zij voert de gesprekken onder verantwoordelijkheid van Ton Wintels en eventueel noodzakelijke vervolgstappen vallen ook onder verantwoordelijkheid van Ton Wintels. Voor haar gelden dezelfde afspraken mbt vertrouwelijkheid als voor Ton Wintels. Vergoeding van de kosten voor deze vrouwelijke persoon geschiedt rechtsreeks aan haar en op dezelfde wijze als genoemd onder 10.
  5. De vertrouwenspersoon verklaart hierbij geheim te houden alle zaken die hem in de uitoefening van de taak ter kennis komen en een vertrouwelijk karakter dragen. De vertrouwenspersoon heeft een geheimhoudingsplicht overeenkomstig de kerkorde (ord. 4-2), met inachtneming van de wettelijke kaders van de Nederlandse overheid.
  6. De kerkenraad communiceert over de aanwezigheid en bereikbaarheid van de vertrouwenspersonen met regelmaat via kerkblad, weekbrief en/of website en biedt tevens publicatieruimte aan de vertrouwenspersoon zelf. Daarnaast is er ruimte voor inbreng tijdens een gemeenteavond en/of kerkelijke vergadering.
  7. Eén moderamenlid is de contactpersoon van de kerk voor de huidige aangestelde vertrouwenspersoon en de toekomstig nog aan te stellen vertrouwenspersoon. Voor de Gereformeerde kerk van Sleeuwijk en Woudrichem is dat de voorzitter. Secundus in geval de voorzitter zelf betrokken is in een melding bij de vertrouwenspersoon is de scriba. Voor de Hervormde gemeente Sleeuwijk is dat de voorzitter. Secundus in geval de voorzitter zelf betrokken is in een melding bij de vertrouwenspersoon is de scriba. Tenminste jaarlijks is er een gesprek met de aangestelde vertrouwensperso(o)n(en) over zijn/hun bevindingen en aanbevelingen. Voor de algemene zaken vindt dat gesprek plaats met de beide bovengenoemde contactpersonen tezamen, voor de specifieke zaken van één van de beide kerkgemeenschappen met hen apart. In geval de aangestelde vertrouwensperso(o)n(en) substantiële beleidsaanbevelingen inbrengen, wordt aan het algemene jaarlijkse gesprek door beide kerken naast de contactpersoon ook door een tweede moderamenlid deelgenomen.
  8. Elke vertrouwenspersoon wordt in beginsel aangesteld voor een periode van 4 jaar, met de mogelijkheid van verlenging voor 4 jaar. Gezien het op termijn beschikbaar komen van vertrouwenspersonen via de Classis, wordt in eerste aanleg met Ton Wintels een aanstelling overeengekomen voor de jaren 2024 en 2025. Uiterlijk drie maanden voor het einde van 2025 wordt beslist of de eerste aanstelling wordt verlengd met 2 jaar.
  9. Eenzijdige opzegging van het contract is door beide partijen mogelijk. In het geval deze overeenkomst door een van de partijen ontbonden wordt, verplicht een ieder zich om de lopende zaken af te handelen of over te dragen. Verder blijft de geheimhouding van kracht, met inachtneming van de wettelijke kaders van de Nederlandse overheid.
  10. De door de vertrouwenspersoon gemaakte onkosten, zoals kosten voor training, reizen en contacten per telefoon of internet, vergoeden de gemeenten binnen nader afgesproken kaders op declaratiebasis.
  11. Als de vertrouwenspersoon wordt benaderd door een gemeentelid dan voert de vertrouwenspersoon een eerste gesprek met dat gemeentelid. Als dan blijkt dat er meer gesprekken nodig zijn, geeft de vertrouwenspersoon, onder de condities van punt 5 een bericht aan de onder 7 genoemde contactpersoon dat er een vraag is binnengekomen en geeft een eerste inschatting van de te verwachten tijdsinvestering
Beleid vastgesteld in maart 2024 en ondertekend door betrokkenen.

Contactgegevens:
Ton Wintels
e-mail: t.wintels@dehoop.org
telefoon: 06-48528149
 
terug